Nederlandse Natuurkundige Vereniging

Jaarlijks roept de NNV scholen uit het voortgezet onderwijs op om kandidaten voor te dragen voor de verkiezing van de Natuurkundedocent van het Jaar. Dit jaar zijn er wederom uitstekende docenten voorgedragen. De jury kan tot haar genoegen vermelden dat alle genomineerden zonder meer inspirerende docenten zijn. Uit de voordrachten heeft de jury een shortlist van drie kandidaten gekozen waarover extra informatie is ingewonnen bij de school. Deze drie kandidaten waren Jan Rasing van het Olympus College in Arnhem, Leo van Dijk van het Maaslandcollege in Oss en Johan Schuurbiers van de Nijmeegse scholengemeenschap Groenewoud. Alle drie zijn dit natuurkundedocenten in hart en nieren, met liefde voor het vak en voor hun leerlingen. Alle drie bieden ze hun leerlingen meer dan de voorbereiding op het eindexamen. Ze nemen ze mee op ontdekkingstocht door de moderne natuurkunde, bijvoorbeeld door ze op reis te nemen naar CERN. Daarnaast vallen ze alle drie ook op in de persoonlijke indruk die ze maken op leerlingen en oud-leerlingen.

Leo van Dijk is uiteindelijk door de jury uitgeroepen tot “Natuurkundedocent van het jaar 2015”. Hij valt op omdat hij naast bovengenoemde eigenschappen, te boek staat als een uitstekend didacticus die klassieke en moderne onderwijsmethoden weet te combineren. Hij heeft op zijn school het EurekaLab ingericht en daarmee zet hij zijn leerlingen vanaf de brugklas aan tot onderzoeken en ontwerpen. Dat heeft zich vertaald in het feit dat zijn leerlingen twee jaar achter elkaar de eerste prijs hebben gewonnen bij de WON-manifestatie. Via zijn deelname aan het project Moderne Natuurkunde en de stimulans om deel te nemen aan het Nijmeegse Pre-University College brengt hij leerlingen in contact met recente ontwikkelingen in ons vakgebied. 

Leo van Dijk ontving tijdens FYSICA 2015 op 10 april op de TU/e een oorkonde en een bedrag van 1000 euro voor hem zelf, plus een bedrag van 1500 euro voor de school. Leo van Dijk past in een illuster rijtje Natuurkundedocenten van het Jaar, kijk hier voor eerdere prijswinnaars. Jan Rasing en Johan Schuurbiers ontvangen een eervolle vermelding.

David van Woerkom heeft de jaarlijkse NTvN-prijs gewonnen. Het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde schrijft jaarlijks een wedstrijd uit voor jonge fysici / astronomen om hun werk in een uitmuntend artikel te verwoorden. David van Woerkom is daar met glans in geslaagd, zijn artikel 'Honderd biljoen deeltjes, niet één meer of minder!' verscheen in het maartnummer (2015) van het NTvN. David van Woerkom ontving de prijs op 10 april tijdens FYSICA 2015 uit handen van Richard Engeln, hoofdredacteur van het NTvN.

De Physicaprijs 2015 is op 10 april uitgereikt aan Marileen Dogterom tijdens FYSICA 2015 op de TU/e. De penningmeester van Stichting Physica, Piet Mulders, hield de laudatio en overhandigde haar de prijs. Vervolgens sprak zij de Physicalezing met als titel 'Physics of Life in 2015' uit. Marileen Dogterom is een expert van wereldformaat in experimentele celbiofysica. Zij is een van de pioniers geweest die er mede voor heeft gezorgd dat het enkel-molecuulbiofysica-onderzoek in Nederland wereldwijd nu zeer hoog staat aangeschreven. De afgelopen vijftien jaar is in Nederland een heel nieuwe generatie natuurkundigen actief geworden in de biofysica. Marileen heeft hierbij gefunctioneerd als rolmodel voor vele jonge wetenschappers. Marileen Dogterom is verbonden aan de TU Delft, zij is voorzitter van de jonge afdeling Bionanoscience, die werkt op het grensgebied van nanofysica en celbiologie.

Haar centrale onderzoeksrichting is het begrip van het mechanisme waarmee eukaryotische cellen (onder andere plant- en diercellen) zich organiseren, zodat ze succesvol kunnen delen. Tijdens die celdeling wordt de structuur van de cel gereorganiseerd en moeten de netgekopieerde chromosomen netjes in twee groepen worden verdeeld, waarna twee dochtercellen worden gegenereerd. Dit indrukwekkende proces wordt gerealiseerd door een verzameling eiwitmachines: microtubuli worden bijvoorbeeld opgelijnd om de chromosomen in het delingsvlak te verzamelen en als de deling wordt ingezet helpen deze buisjes om de chromosomen met motoreiwitten opzij te trekken naar de twee dochtercellen. Door minimale experimentele modelsystemen te bouwen, heeft Marileens groep belangrijke bijdragen geleverd aan het begrip van de organisatorische principes van dit cytoskelet. Haar langetermijndoel is het bouwen van een kunstmatige cel. Het fundamentele onderzoek is van essentieel belang voor toekomstige doorbraken in de gebieden voeding en gezondheid.

Jaarlijks wordt de Physicaprijs uitgereikt aan een eminente, in Nederland werkzame natuurkundige. De prijs wordt na consultatie van diverse vertegenwoordigers van de natuurkundegemeenschap in Nederland door de voorzitters van de Nederlandse Natuurkundige Vereniging en de Stichting Physica toegekend. 

In het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde wordt in de edities van maart en mei 2015 aandacht besteed aan het werk van Marileen Dogterom.